Wie dicht het gat in de Nederlandse hbo-opleidingen?
Onlangs kreeg ik een derdejaars student hbo werktuigbouwkunde aan mijn bureau. Hij vertelde dat hij een stageplek zocht, omdat hij zich graag wilde specialiseren in het ontwerpen van installaties en systemen. Ik bestudeerde zijn cv, waar ik weinig – om niet te zeggen geen – praktische ervaring op terugvond. Zijn hart lag bij programmeren en computers en hij vertelde eerlijk dat hij eigenlijk nog nooit een schroevendraaier of voltmeter in zijn handen had gehad. En dat hij bovendien die ambitie niet had. Meteen gingen er in mijn hoofd rode vlaggen de lucht in. Enkele maanden geleden hadden we namelijk een vergelijkbaar verhaal, ditmaal via het uitzendbureau. Een jonge, net afgestudeerde jongen. Wilde ook programmeren, had eveneens weinig hands-on ervaring in de techniek maar des te meer in de evenementenbranche, dus hij wist van aanpakken. We gaven hem een kans, in de hoop dat wij hem konden redden voor de techniek. We lieten hem met onze beste monteurs meelopen om hem zo een spoedcursus installatietechniek te geven. Je kunt immers geen installaties ontwerpen als je de basis niet kent. Maar na drie weken had ie het wel gezien en was ie weg. Hoe dat komt, misschien had hij geen zin om bij de basis te beginnen, toen ik het hem vroeg zei hij dat hij het werken in de techniek zich anders had voorgesteld.
Los van onze investering die voor niets was, doen dit soort voorbeelden pijn in het hart. Omdat we door de sterke focus op hoger onderwijs in dit land totaal lijken te vergeten dat al het werk dat die slimme koppen bedenken, gedaan moet worden. In de praktijk, met de hand. Er studeren busladingen studenten af die gekozen hebben voor techniek, maar die techniek tegelijk puur als theorie zien. Terwijl we juist hbo-studenten moeten hebben die ook weten hoe het echt werkt. Mbo en hbo kunnen in mijn optiek dan ook heel goed samenwerken. Sterker nog, dat moet, omdat de techniek steeds complexer wordt.
Die student waar mee dit verhaal begon, heb ik laten gaan. Als hij bij ons komt stagelopen moet ik hem eerst tien weken uitleggen hoe koudetechniek werkt, voordat hij echt iets kan toevoegen op zijn niveau. Dat is veel te veel investering voor veel te weinig rendement.
Maar het gaat niet alleen om ons. Volgens mij is het ook voor hem heel belangrijk dat hij leert denken en communiceren met de mensen die zijn ontwerpen echt moeten gaan bouwen en onderhouden. Missen we niet de boot als we alleen maar theoretische, hoogopgeleide mensen opleiden? Als we dit niet structureel oplossen, blijft het probleem dat hij geen stageplek kan vinden en wij geen stagiairs. En met het schreeuwende tekort aan handjes dat we nu al hebben, is dat het laatste dat we nodig hebben.
Warme groet,
José
